Waarom zijn er geen beelden vertoond van de slachtoffers van de gasaanvallen in Syrië in hun eigen omgeving? De beelden van de Koerdische slachtoffers van de gasaanvallen van Saddam Hoessein in 1988 maakten de chaos en de ellende nog duidelijker dan de enigszins steriele rijen met doden die nu vanuit Syrië worden verspreid. Betekent het iets dat we de rauwe werkelijkheid van de slachtoffers in hun bedden en woningen niet hebben gezien? Ik weet het niet. Het maakt me enigszins achterdochtig, ook al is het regiem van Assad tot veel, tot bijna alles, in staat.

Maar ik heb er moeite mee om te denken dat het Syrische regiem uit krankzinnigen bestaat. Het regiem bestaat uit wrede cynici. Het is moeilijk voorstelbaar welk nut de gasaanvallen zouden hebben voor Assad. Hij is een bittere realist en machtsdenker, geen waaghals. Welke strategisch nut zouden die aanvallen voor hem hebben gehad? Ik kan ze niet bedenken.

Ik kom dus tot de volgende hypothesen:

Assads broer broer Maher is de generaal van de vierde divisie. De 155^ste brigade, die de granaten met het gifgas zou hebben afgevuurd, staat onder zijn bevel.

1. Maher is het niet met zijn broer eens en staat een nog hardere lijn voor. Om hem dwars te zitten laat hij de situatie escaleren. Ik relativeer deze optie meteen: dit is moeilijk voorstelbaar. Het zou betekenen dat er diepe onenigheid in het regiem heerst.
2. Officieren van de 155^ste brigade hebben op eigen houtje de granaten afgevuurd. Zij kunnen twee verschillende motieven hebben gehad: ofwel zij willen het regiem in internationaal diskrediet brengen, ofwel zij willen nog harder reageren op de rebellie (zie a). Als die officieren dit hebben gedaan, zijn zij inmiddels geëxecuteerd.

Er is nog een derde optie: rebellen deden experimenten met massavernietigingswapens en hebben per ongeluk een ramp veroorzaakt. Om dit te verbloemen stellen zij alles in het werk om het regiem de schuld te geven. Het ontbreken van foto’s van het moment direct na de ramp zou hierop kunnen duiden.

Nogmaals: Bashar al-Assad is een kille moordenaar en schaakspeler. Met het vergassen van zijn burgertegenstanders schiet hij niets op – dus lijkt mij de kans klein dat hij daartoe opdracht heeft gegeven. Het kan zijn dat hij wel de gek is die iedereen in hem ziet – ik zie hem echter alleen handelen vanuit een eenduidig motief: overleven. Hij heeft altijd precies geweten hoe ver hij kon gaan met het intimideren van zijn tegenstanders, en de recente gasaanvallen duiden op een zet van wanhoop, mochten ze van het regiem afkomstig zijn. Die wanhoop is nog niet aan de orde, lijkt mij. Het regiem wordt door Iran, Rusland en China overeind gehouden.

Zal Amerika zo hard kunnen toeslaan dat het regiem wordt vermorzeld? Ik denk het niet. Ik denk dat de aanvallen vooral een symbolisch effect zullen hebben. Want ook Obama is bang voor wat er in Syrië zal gebeuren na de val van Assad.